Protein Enerji Malnütrisyonu (Beslenme Yetersizliği)
Tanınması zor olmamakla beraber sıklıkla atlanan yaygın bir rahatsızlık olan protein enerji malnütrisyonu (beslenme yetersizliği) en çok süt çocuklarıyla küçük çocuklarda görülür. Bu rahatsızlığa çoğunlukla birtakım enfeksiyonlar da eşlik eder. Malnütrisyon kelimesini karşılığı ‘kötü beslenme’ olup çeşitli türleri vardır ve her türlü hastalanma ve ölüm riskini arttırır. İkincil malnutrisyon kişinin diyare yüzünden veya başka sebeplerle tükettiği gıdalardan yeterinde faydalanamaması, onları tam olarak kullanamamasından kaynaklanır. Kişinin çok fazla kalori alması yani aşırı beslenmesi de malnutrisyona maruz kalmasına sebep olur. Protein enerji malnutrisyonu ise beslenme şeklinin büyümeyi ve sürekliliği sağlayacak düzeyde olmamasından kaynaklanır. Bu hastalık gelişmekte olan ülkelerdeki 5 yaş altı çocukların bir kısmının yaşamını tehdit etmektedir.
Malnütrisyonun nedenleri konusunu biraz daha açalım; temel sebepler gelir yetersizliği, beslenmeyi etkileyen sosyo kültürel unsurlar ve doğuştan gelen veya sonradan ortaya çıkan hastalıklar olarak sıralanabilir. Geliri çok düşük olup fazlaca yoksul ve yoksun bölgelerde yaşayan kişiler elzem besinleri alamayabilirler, böyle bir ortamda çevre sağlığı koşulları yetersiz olup sıklıkla enfeksiyon vakaları görülebilir. Eğitimsiz kişiler çocukların hangi besinlerle, ne şekilde beslenmesi gerektiğini bilmeyebilirler. Bebeklerin yeterince emzirilmemesi, ek besinlere erken veya geç başlanması, çocukların yanlış inanışlar çerçevesinde beslenmesi de malnütrisyona sebep olur. Doğumsal kalp hastalıkları, metabolizma bozukluğu hastalıkları ve malabsorbsiyon (emilim bozukluğu) malnütrisyona tol açan hastalıklar arasındadır.
Protein enerji malnütrisyonu ülkemizde de görülen bir sorundur. Doktor tarafından önerilen ilaç tedavisiyle genelde tam olarak düzeltilebilen bu rahatsızlık bazen tekrarlayabilir. Tanısı fiziki muayene ve çeşitli testlerle doktor tarafından kolayca konulabilir. Başlıca komplikasyonları solunum ve idrar yolları enfeksiyonlarına yatkınlık, ishal, demir eksikliği anemisi, kalp yetmezliği, anemi, büyüme ve gelişme gerilikleri, zeka geriliği, A-D ve B vitaminlerinin eksikliği başta olmak üzere vitamin eksikliği durumu, dehidratasyon, cilt ve mukoza lezyonları olarak sıralanabilir.
Hastanede tedavi edilen malnütrisyonlu çocukların değerlendirilmesi amacıyla yapılan bir çalışmadan şu sonuçlar alınmıştır: Değerlendirme bu hastalığın değerlendirilmesinde esas alınan tüm sınıflara göre yapıldığında hastalığa en çok 6-12 aylık çocukların maruz kaldığı görülmektedir. Anemi, protein enerji malnütrisyonu hastalarında en çok görülen komplikasyondur. İkinci sırayı ise enfeksiyonlar almaktadır. Bunları takip eden komplikasyonlar ise sırasıyla gastroenterit, dehidratasyon (vücut su eksikliği) ve cilt lezyonlarıdır.